Hayatını kaybeden saÄŸlık çalışanlarının yakınları anlatıyor: ‘Birlikte diktiÄŸimiz aÄŸaçların büyüdüğünü göremeyecek’

Türkiye’de Covid-19 salgını nedeniyle hayatını kaybeden saÄŸlık çalışanı sayısı giderek artıyor. Türk Tabipleri BirliÄŸi verilerine göre salgının başından bu yana Türkiye’de 282 saÄŸlık çalışanı Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti. Sadece Kasım ve Aralık ayında 147 saÄŸlık çalışanı vefat etti. BBC Türkçe, saÄŸlık çalışanı yakınını Covid-19 sebebiyle kaybedenlerle konuÅŸtu.SaÄŸlık meslek örgütleri, Türkiye’de ve dünyada saÄŸlık çalışanlarının toplumun diÄŸer kesimlerine göre yaklaşık 10 kat daha fazla oranda Covid-19 hastalığına yakalandığını belirtiyor. Dr. Muharrem Ä°diz, Manisa’da bir fabrikada iÅŸ yeri hekimi olarak görev yaparken, Nisan ayında Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti. BBC Türkçe’ye konuÅŸan 26 yaşındaki kızı Esra Ä°diz, yaklaşık 500 işçinin çalıştığı fabrikada iÅŸ yeri hekimi olan babasının virüse karşı etkili bir ÅŸekilde korunamadığını, koruyucu ekipman eksikliÄŸi yaÅŸadığını söylüyor: ‘Henüz salgının çok baÅŸlarıydı. Maskeye eriÅŸim bu kadar kolay deÄŸildi. Babam, çalıştığı revir odasındaki maske ve eldivenlerin kendisinden izinsiz alındığını anlatıyordu. ‘Bazen kendime bile maske bulmakta zorlanıyorum’ diyordu. Bu hastalığı iÅŸyerinden baÅŸka bir yerde kapmış olamaz. O kadar çok işçi, küçücük bir oda, az sayıda koruyucu malzeme…”Halsizlik yaÅŸamaya baÅŸladığında ilk önce idrar yolu enfeksiyonu geçirdiÄŸini sandı. Dinlenmek için iÅŸ yerinden izin istedi ama ‘Bu süreçte söz konusu bile olamaz’ yanıtını aldı. Hastaneye yattığı gecenin akÅŸamı, iÅŸten dönerken halsizlikten arabayı bile kullanamamış. Zaten hastaneye yattıktan bir gün sonra vefat etti.’ Dr. Muharrem Ä°diz’in kendisi gibi iÅŸ yeri hekimi olan kardeÅŸi Dr. Nuri Ä°diz de Ä°zmir’de bir iÅŸ yerinde çalışırken Covid-19 sebebiyle, kardeÅŸinden 18 gün sonra vefat Ä°diz, babasının Manisa’da amcasının ise Ä°zmir’de, tamamen farklı iÅŸyerlerinde çalışırken Covid-19 kaptığını ve son birkaç aydır hiç görüşmedikleri için birbirlerine bulaÅŸtırma ihtimallerinin olmadığını anlatıyor. Ä°ki çocuÄŸunu kaybettikten sonra babaannesinin dayanamayarak kalp kriz geçirdiÄŸini anlatan Esra Ä°diz, bu hastalığın kendisinden tüm ailesini kopardığını söylüyor. ‘Sadece bir canını deÄŸil, ailesiyle geçirebileceÄŸi yıllarını da feda etti’ Babasını kaybettikten sonra ekonomik sıkıntılar sebebiyle Ä°zmir’den Manisa Saruhanlı’ya taşınmak zorunda kaldıklarını anlatan Ä°diz, hayatının alt üst olduÄŸunu söylüyor: ‘Annem çalışmıyordu, ben okuyordum. Babamdan sonra Ä°zmir’deki evimizin kirasını ödeyemez olduk, üstüne bir de hayat pahalılığı… Gücümüz kalmadı. DoÄŸduÄŸumdan beri hiç ayrılmadığım, babamla her anımın olduÄŸu Ä°zmir’i bırakmak zorunda kaldım. Tüm ailemi, babamı, arkadaÅŸlarımı Ä°zmir’de bırakıp daha önce hiç görmediÄŸim bir ÅŸehre geldim.”Annemle babam birbirlerine çok baÄŸlıydı. O yüzden annem çok büyük bir boÅŸlukta. Hala gece uyurken annemi yalnız bırakamıyorum, onunla birlikte yatıyorum. Antidepresan kullanıyoruz, onlar olmadan çok zor. Babama çok ihtiyacım olduÄŸu zamanlar oluyor. Danışmam gereken, özellikle çok sığınmam gereken anlar oluyor ama bulamıyorum.”Bu insanlar mesleÄŸi uÄŸruna, insanların saÄŸlığı uÄŸruna kendisini feda etti. Sadece bir canını deÄŸil, ailesiyle geçirebileceÄŸi yıllarını da feda etti. Babamla birlikte hayal kurduÄŸumuz çok fazla ÅŸey vardı. MesleÄŸi için, bu hastalık uÄŸruna bütün hayallerimi de alıp götürdüler.’ ‘Birlikte diktiÄŸimiz aÄŸaçların büyüdüğünü göremeyecek’ Türkiye’de salgının başından bu yana en fazla saÄŸlık çalışanı ölümü Kasım ayında yaÅŸandı. Geçen ay 63 saÄŸlık çalışanı Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti.Balıkesir Devlet Hastanesi’nde saÄŸlık işçisi olarak çalışırken Covid-19 sebebiyle hayatını kaybeden Halil Ä°brahim Kuzu da onlardan biri. BBC Türkçe’ye konuÅŸan oÄŸlu Mehmet Kuzu babası için, ‘Hala hastaneden çıkıp gelecekmiÅŸ gibi hissediyorum’ diyor: ‘Elimizle koyduk yerine ama insanın gönlü kabul edemiyor. Hayallerimiz, planlarımız vardı ama yarım kaldı. Yeter bu kadar devlet için çalıştığın, emekli ol diyorduk. Kendimize ait müstakil bir bahçemiz vardı, artık orada yeÅŸillikle toprakla uÄŸraÅŸsın diyorduk. Bahçeye birlikte aÄŸaç dikmiÅŸtik ama o aÄŸaçların büyüdüğünü göremeyecek. Torunlarının büyüdüğünü göremeyecek.”Hastalığı hastaneden kaptığını biliyoruz. Zaten böyle bir zamanda çalıştığı için çok endiÅŸeliydik. Hastaneden ailesine virüs taşımaktan çok çekindiÄŸi için aslında çok da dikkatliydi. Bu yıl sonunda emekli olmayı planlıyordu. Åžu an beÅŸ yaşında olan çocuÄŸum büyüyünce dedesini hatırlar mı bilmiyorum ama 8 ve 10 yaÅŸlarındaki diÄŸer çocuklarım hatırlayacak.’Kuzu, babasının rahatsızlığının baÅŸta soÄŸuk algınlığı sanıldığını ve ancak ilaçların tesir etmemesi sonucu yeniden muayene olduÄŸunu anlatıyor: ‘SoÄŸuk algınlığı ilaçları fayda saÄŸlamayınca babamın talebiyle Covid-19 testi yapıldı. Testi pozitif çıkınca dört gün Covid ilaçlarını kullandı ancak hastalık o saatten sonra ateÅŸ yapmaya baÅŸladı. Direkt ÅŸehir hastanesinin yoÄŸun bakım servisine kaldırıldı. 10 gün boyunca yoÄŸun bakımda kaldı.”Ä°lk on gün durumunun iyi olduÄŸu söyleniyordu, buraya kadar biz de çok korkmuyorduk. Çünkü kronik bir hastalığı da yoktu. Ancak bir gün sabaha karşı entübe oldu, on gün entübe kaldı, bu süre zarfında böbreklerinde sorun oluÅŸtu. Birkaç gün sonra biraz daha ağırlaÅŸtı ve hastanede yatan en ağır hastalardan biri olduÄŸunu söylediler. dediler. O noktada durumunun kötüye gittiÄŸini hissettik.’Aile, Kuzu’nun tedavisine geç baÅŸlanmış olabileceÄŸini düşünüyor: ‘Semptom göstermeye baÅŸladığında hastanede yapılan kan testi ve göğüs filminde Covid-19 gözükmüyordu. Belki o an yakalanmış olsaydı… Doktorların ilgilendiÄŸinden eminiz. Sadece biraz geç mi tespit edildi, tedavi geç mi kaldı diye düşünüyoruz ama insanlara da bir ÅŸey demek istemiyoruz. Doktorlarımız da ÅŸu an normalde bakacağından kat kat üzerinde hastaya bakıyorlar.’ ‘Bu hastalığı mesleÄŸinden ötürü kaptı’ Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Hüseyin Süyür, Gaziantep’te bir hastanenin Covid-19 servisindeki hastaları tedavi ederken fenalaÅŸtı ve 24 Kasım’da Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti.Hastanede yatışı bir ay sürdü. 19 gün entübe kaldı. Süyür’ün yakını Dr. Ercan Çöçelli, ‘EniÅŸtem mesleÄŸini çok severdi, zaten o yüzden hem kızı hem oÄŸlunu saÄŸlıkçı yaptı. Ama mesleÄŸinden de çok ailesini severdi’ diyor: ‘Covid-19 servisinde çalıştığı için çok çekinceleri vardı çünkü bu hastalığı en iyi kendisi biliyordu. Ãœzerinde hep bunun tedirginliÄŸini taşıyordu. Biz de iÅŸinden ötürü virüse yakalanacağını tahmin ediyorduk ancak yakalansa bile iyileÅŸir diyorduk. Bu boyuta geleceÄŸini hiç düşünmedik.”Hastanenin Covid-19 açısından ne kadar yoÄŸun olduÄŸunu, Hüseyin’in hastanede yattığı dönemde biz kendimiz de görüyorduk zaten. Bütün yoÄŸun bakım doluydu. Sadece Hüseyin’in çalıştığı hastaneye mahsus deÄŸil, o dönem Gaziantep’te son derece fazla vaka vardı.”Ben de bir doktorum, risk altında olsak da elbette çalışmaya devam ediyoruz. Bunu yapalım ama haklarımız da verilsin. Hüseyin bu hastalığı mesleÄŸinden ötürü kaptı.’ ‘Covid-19, iÅŸ yeri hekimleri için meslek hastalığı sayılmayacak’ Türkiye’de Covid-19, saÄŸlık çalışanları için herhangi bir ÅŸart aranmaksızın, doÄŸrudan ‘meslek hastalığı’ sayılmıyor. 18 Aralık’ta SaÄŸlık Bakanlığı tarafından alınan kararda, Türkiye’de saÄŸlık çalışanlarının Covid-19 ile ilgili SGK’ya meslek hastalığı ve vazife malulü hakları için baÅŸvuruda bulunabileceÄŸi ve belli ÅŸartlar saÄŸlandıktan sonra ilgili haklardan yararlanabileceÄŸi belirtildi. Bakanlık genelgesinde, Covid-19 tanısını alıp rahatsızlanan veya hayatını kaybeden saÄŸlık çalışanlarının ‘illiyet bağının kurulması ÅŸartıyla’ meslek hastalığı ile vazife malullüğü kapsamındaki sosyal güvenlik haklarından yararlanabilecekleri ifade edildi. Ancak meslek odalarına göre ‘illiyet bağının’ aranması, saÄŸlık çalışanlarının hak kaybına uÄŸramasına neden olacak. ÖrneÄŸin Covid-19 sebebiyle hayatını kaybeden Dr. Muharrem Ä°diz gibi iÅŸ yeri hekimlerinin kapsam dışında tutulduÄŸu deÄŸerlendiriliyor. Twitter adresinden açıklama yapan Türk Tabipleri BirliÄŸi BaÅŸkanı Åžebnem Korur Fincancı şöyle söylüyor: ‘Genelgeden sonra kamuoyunda ‘Covid-19 saÄŸlık çalışanları için meslek hastalığı kabul edildi’ gibi bir algı oluÅŸtu ancak bunun gerçeÄŸi yansıtmıyor. Genelgede (meslek hastalığı ya da vazife malullüğü için) illiyet bağı arandığı belirtiliyor. SaÄŸlık çalışanlarının, ekteki sorulara yanıt vermesi bekleniyor. ÖrneÄŸin bunlardan birinde, aynı kurumda baÅŸka hastalanan saÄŸlık çalışanı olup olmadığı soruluyor.”Oysa iÅŸ yeri hekimlerinin, yanında baÅŸka bir saÄŸlık çalışanı olmadan tek başına hizmet verdiÄŸi fabrikalarda, atölyelerde hastalığın yaygın olduÄŸunu biliyoruz. (Ä°ÅŸ yeri hekimleri için) bu bir vazife malullüğü ya da meslek hastalığı olmanın yanına bile yaklaÅŸamayacak.’Fincancı Covid-19’un, ispat yükü saÄŸlık çalışanına yüklenmeden ve illiyet bağı aranmadan tüm saÄŸlık çalışanları için doÄŸrudan meslek hastalığı ve vazife malullüğü sayılması gerektiÄŸini savunuyor. Türk Toraks DerneÄŸi de 16 Aralık’ta yaptığı basın açıklamasında, Covid-19’un saÄŸlık çalışanları için meslek hastalığı sayılabilmesi için gerekli illiyet bağının mevcut olduÄŸunun, baÅŸka hiçbir kanıta ihtiyaç kalmayacak ÅŸekilde açık ve net olduÄŸunu ifade ediyor.

Bir önceki yazımız olan Son dakika! Pfizer/BioNTech'in geliştirdiği koronavirüs aşısının adı belli oldu: Comirnaty başlıklı makalemizde Almanya, Dünya ve Haber hakkında bilgiler verilmektedir.