Ä°ngiltere’de 50’den fazla kanser türünü erken tespit etmesi umulan kan testi denenecek

Ä°ngiltere Ulusal SaÄŸlık Hizmetleri (NHS) kanserin 50’den fazla türünü daha baÅŸlangıcında haber verebilecek bir kan testinin denemelerini önümüzdeki yıl baÅŸlatacağını açıkladı. Uzmanlar baÅŸarılı olduÄŸu takdirde bunun erken teÅŸhis konusunda bir devrim olacağını ve çok sayıda hayat kurtaracağını düşünüyor. Bir Amerikan ÅŸirketinin geliÅŸtirdiÄŸi Galleri adı verilen testin 2021’de baÅŸlayacak denemelerine ilk aÅŸamada 165 bini aÅŸkın kiÅŸinin katılması bekleniyor. Bu ilk aÅŸamada testin baÅŸarılı olduÄŸu ortaya çıkarsa, NHS denemeyi 2024 yılında 1 milyon kiÅŸiyi kapsayacak ÅŸekilde geniÅŸletmeyi umuyor. NHS Ä°ngiltere BaÅŸkanı Simon Stevens erken teÅŸhisin çok insanın hayatını kurtarabileceÄŸini vurguladı. Denemelerin baÅŸlaması kimilerinde sevinçle karşılandıysa da bazı uzmanlar henüz testin hiç bir denemesi yapılmadığına dikkat çekerek temkinli yaklaşıyorlar. Kanseri teÅŸhiste kullanılabilecek bir kan testi üzerinde bilim insanları uzun yıllardır çalışıyor ama kayda deÄŸer bir ilerleme saÄŸlayamıyordu. DoÄŸru ve güvenilir sonuçlar verecek bir test geliÅŸtirmek çok karmaşık bir süreç ve testin bir kiÅŸideki kanseri tespit edememesi ya da tersine kanser olmayan kiÅŸide kanser olduÄŸu sonucunu vermesi çok büyük tehlikeler içeriyor. Denemeler nasıl yapılacak? ABD’de California merkezli Grail adlı ÅŸirket tarafından geliÅŸtirilen bu son test, herhangi bir hastalık belirtisi göstermeyen kiÅŸilerin kanında kanserin yol açtığı moleküler deÄŸiÅŸiklikleri belirlemek üzere tasarlandı. Masrafı ÅŸirket tarafından karşılanan büyük ölçekli denemelere ilk aÅŸamada 50 ile 79 yaÅŸ aralığında 140 bin gönüllünün katılması ve üç yıl boyunca düzenli test olmaları öngörülüyor. Denemenin ayrı bir kolu olarak ayrıca, kanser belirtileri gösteren 25 bin kiÅŸiye de normal yollardan hastaneye sevkedildikten sonra test yapılması düşünülüyor. Ä°ngiltere’de her yıl yaklaşık 200 bin kiÅŸi kanserden yaÅŸamını yitiriyor ve ÅŸu anda kanser vakalarının ancak yarısı, birinci ve ikinci aÅŸamalarda teÅŸhis edilebiliyor. Test ile bunun 2028 yılına kadar dörtte üçe kadar çıkarılması ve onbinlerce insanın yaÅŸamının kurtarılması umuluyor. Kanserin birinci ve ikinci aÅŸamada teÅŸhis edildiÄŸi kiÅŸilerin yaÅŸam ÅŸansı 5-10 kat artıyor. Özellikle pankreas, rahim gibi organlarda geliÅŸen habis urlar çok geç teÅŸhis ediliyor ve bu tedaviyi çok daha güçleÅŸtirerek, hastaların hayatta kalma ÅŸansını azaltıyor. Beklentiler ve temkin uyarıları NHS bu kan testi denemesinin, ülkede kanserde ÅŸu anda bir çok yüksek gelirli ülkenin gerisinde olan ortalama 5 yıllık hayatta kalma süresini uzatmaya katkı sunacağını düşünüyor. Simon Stevens, ‘Bu umut verici kan testi kanser tedavisi alanında herÅŸeyi deÄŸiÅŸtirebiliir ve binlerce kiÅŸinin daha baÅŸarıyla tedavi edilebilmesini saÄŸlayabilir’ dedi. Ä°ngiltere Kanser AraÅŸtırmaları Vakfı da deneme haberini memnuniyetle karşıladığı açıklamasında büyük ölçekli denemelerin, testlerin gerçekten baÅŸarılı olup olmadığını belirlemekte hayati önem taşıdığını kaydetti. Warwick Ãœniversitesi Moleküler Onkoloji Profesörü Lawrence Young da Galler’de yaklaşık 7 bin kiÅŸiyle yapılan bir denemenin verdiÄŸi sonuçların cesaret verici olduÄŸunu düşünen uzmanlardan. Fakat Cambridge Ãœniversitesi’nden Profesör Paul Pharoah gibi aynı alanda çalışan bazı uzmanlar kamu kaynaklarının daha önce yeterince denemesi yapılmamış bu tür yeni buluÅŸlara yatırılmasını eleÅŸtiriyor.

Bir önceki yazımız olan Türk Eczacıları Birliğinden 'gıda takviyesi' uyarısı Açıklaması başlıklı makalemizde Araştırma Geliştirme, Haber ve İlaç hakkında bilgiler verilmektedir.