İngiltere’de 50’den fazla kanser türünü erken tespit etmesi umulan kan testi denenecek

İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) kanserin 50’den fazla türünü daha başlangıcında haber verebilecek bir kan testinin denemelerini önümüzdeki yıl başlatacağını açıkladı. Uzmanlar başarılı olduğu takdirde bunun erken teşhis konusunda bir devrim olacağını ve çok sayıda hayat kurtaracağını düşünüyor. Bir Amerikan şirketinin geliştirdiği Galleri adı verilen testin 2021’de başlayacak denemelerine ilk aşamada 165 bini aşkın kişinin katılması bekleniyor. Bu ilk aşamada testin başarılı olduğu ortaya çıkarsa, NHS denemeyi 2024 yılında 1 milyon kişiyi kapsayacak şekilde genişletmeyi umuyor. NHS İngiltere Başkanı Simon Stevens erken teşhisin çok insanın hayatını kurtarabileceğini vurguladı. Denemelerin başlaması kimilerinde sevinçle karşılandıysa da bazı uzmanlar henüz testin hiç bir denemesi yapılmadığına dikkat çekerek temkinli yaklaşıyorlar. Kanseri teşhiste kullanılabilecek bir kan testi üzerinde bilim insanları uzun yıllardır çalışıyor ama kayda değer bir ilerleme sağlayamıyordu. Doğru ve güvenilir sonuçlar verecek bir test geliştirmek çok karmaşık bir süreç ve testin bir kişideki kanseri tespit edememesi ya da tersine kanser olmayan kişide kanser olduğu sonucunu vermesi çok büyük tehlikeler içeriyor. Denemeler nasıl yapılacak? ABD’de California merkezli Grail adlı şirket tarafından geliştirilen bu son test, herhangi bir hastalık belirtisi göstermeyen kişilerin kanında kanserin yol açtığı moleküler değişiklikleri belirlemek üzere tasarlandı. Masrafı şirket tarafından karşılanan büyük ölçekli denemelere ilk aşamada 50 ile 79 yaş aralığında 140 bin gönüllünün katılması ve üç yıl boyunca düzenli test olmaları öngörülüyor. Denemenin ayrı bir kolu olarak ayrıca, kanser belirtileri gösteren 25 bin kişiye de normal yollardan hastaneye sevkedildikten sonra test yapılması düşünülüyor. İngiltere’de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kanserden yaşamını yitiriyor ve şu anda kanser vakalarının ancak yarısı, birinci ve ikinci aşamalarda teşhis edilebiliyor. Test ile bunun 2028 yılına kadar dörtte üçe kadar çıkarılması ve onbinlerce insanın yaşamının kurtarılması umuluyor. Kanserin birinci ve ikinci aşamada teşhis edildiği kişilerin yaşam şansı 5-10 kat artıyor. Özellikle pankreas, rahim gibi organlarda gelişen habis urlar çok geç teşhis ediliyor ve bu tedaviyi çok daha güçleştirerek, hastaların hayatta kalma şansını azaltıyor. Beklentiler ve temkin uyarıları NHS bu kan testi denemesinin, ülkede kanserde şu anda bir çok yüksek gelirli ülkenin gerisinde olan ortalama 5 yıllık hayatta kalma süresini uzatmaya katkı sunacağını düşünüyor. Simon Stevens, ‘Bu umut verici kan testi kanser tedavisi alanında herşeyi değiştirebiliir ve binlerce kişinin daha başarıyla tedavi edilebilmesini sağlayabilir’ dedi. İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı da deneme haberini memnuniyetle karşıladığı açıklamasında büyük ölçekli denemelerin, testlerin gerçekten başarılı olup olmadığını belirlemekte hayati önem taşıdığını kaydetti. Warwick Üniversitesi Moleküler Onkoloji Profesörü Lawrence Young da Galler’de yaklaşık 7 bin kişiyle yapılan bir denemenin verdiği sonuçların cesaret verici olduğunu düşünen uzmanlardan. Fakat Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Paul Pharoah gibi aynı alanda çalışan bazı uzmanlar kamu kaynaklarının daha önce yeterince denemesi yapılmamış bu tür yeni buluşlara yatırılmasını eleştiriyor.

Bir önceki yazımız olan Türk Eczacıları Birliğinden 'gıda takviyesi' uyarısı Açıklaması başlıklı makalemizde Araştırma Geliştirme, Haber ve İlaç hakkında bilgiler verilmektedir.