‘Mutasyon, belirli kural ve sınır çerçevesinde olaÄŸan ÅŸekilde seyrediyor’

Yeni tip koronavinüste (Kovid-19) mutasyon olduÄŸu ancak bunun belirli kurallar, sınırlar çerçevesinde olaÄŸan seyrettiÄŸi ve hastalık ÅŸiddetiyle iliÅŸkilendirilmiÅŸ özel bir mutasyonun olmadığı belirtildi.SaÄŸlık Bilimleri Ãœniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ve Tıbbi Viroloji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Åžahiner, AA muhabirine, koronavirüste görülen mutasyonlara iliÅŸkin açıklamalarda bulundu.Koronavirüs salgınıyla mücadelenin tüm dünyada hala etkin bir ÅŸekilde sürdüğünü belirten Åžahiner, SARS-CoV-2’nin birçok RNA virüsü gibi sürekli küçük deÄŸiÅŸimler gösterdiÄŸini ve küçük mutasyonlara uÄŸradığını hatırlattı.Koronavirüslerin insanları enfekte eden RNA virüsleri arasında mutasyon düzletme özelliÄŸine sahip tek virüs ailesi olduÄŸunu anlatan Åžahiner, ‘Yani mutasyon oranı sınırlı, çok büyük deÄŸiÅŸiklikler beklenmemeli. Bu özelliÄŸi nedeniyle enfeksiyon yapma kabiliyeti olan (inaktive edilmemiÅŸ) virüs aşılarında bu düzeltici gen bölgesi çıkarılıyor. Sonuç olarak, evet mutasyon var ama belirli kurallar ve sınırlar çerçevesinde olaÄŸan bir ÅŸekilde seyrediyor.’ dedi.Åžahiner, oluÅŸan her mutasyonun hastalık ÅŸiddetini veya bulaÅŸtırıcılığı etkilemediÄŸini vurgulayarak, ÅŸunları kaydetti: ‘Diyelim iki kat daha bulaşıcı bir varyant ortaya çıktı ve bu virüs de bir süre sonra mutasyona uÄŸruyor. Ä°ki adım ileri bir adım geri ama 100 adım ileri 100 adım geri deÄŸil. Kedi kedidir, biraz büyür, biraz zayıflar, biraz saldırganlaÅŸabilir, ama aslan da olmaz fare de. Her ÅŸeyin bir sınırı var.”Mutasyona iliÅŸkin yüzde 70 daha bulaşıcı virüs tabiri yer alıyor.’ diyen Åžahiner ÅŸu bilgileri verdi: ‘EÄŸer bulaÅŸtırıcılık katsayısının (R0) 1,0 iken 1,7 olması gibi bir durumdan bahsediliyorsa bunu viral mutasyona baÄŸlamak çok zor, hatta imkansız. Hem Türkiye’de hem Çin’de hem de diÄŸer birçok ülkede salgının belirli dönemlerinde alınan önlemlere ve toplumsal farkındalığa baÄŸlı olarak R0 deÄŸerinin 0,7 ile 7 arasında 10 kat kadar deÄŸiÅŸtiÄŸini gördük. Virüs 10 kat bulaÅŸtırıcılık sergileyen bir mutasyon göstermedi, önlemler bulaşı 10 kat azalttı veya tam tersi.Deneysel koÅŸullarda yapılan iki ayrı çalışmada 2003 SARS ve Kovid-19 kıyaslandığında, çalışmalardan birinde Kovid-19’u 10 kat, biri 20 kat daha bulaÅŸtırıcı buluyor. Böyle olunca yüzde 70 daha bulaşıcı tabiri sadece bir ölçümü ifade ediyor ve veri deneysel bir ölçüm bile olmayabilir. Çünkü bu ince farkı ölçmek çok zor, sadece epidemiyolojik verilere baÄŸlı bir tahmin olabilir. Hatta bu yüzde 70 artan bulaÅŸtırıcılığın nasıl ölçüldüğüne dair hiçbir data yok sadece olabilirlik ifade eden cümleler ve yorumlar var. ”Hastalık ÅŸiddetiyle iliÅŸkilendirilmiÅŸ özel bir mutasyon yok”Virüs mutasyona uÄŸradı’ tabirinin teknik olarak ‘hatalı’ olduÄŸunu ifade eden Åžahiner, bu virüsün tek bir varlık olmadığını veya bir kuÅŸ sürüsü ya da küçük balıklardan oluÅŸan bir sürü gibi senkronize hareketler sergilemediÄŸini söyledi.Åžahiner, ‘Binlerce farklı virüs partikülü var dolaşımda. Biri bir adım ileri, biri bir adım saÄŸa, biri bir adım geriye gidiyor, sürekli bir hareket söz konusu ama düzenli bir ordu gibi hep birlikte adım atmıyorlar.’ diye konuÅŸtu.Bu düzensizlik içinde bir düzen bulunduÄŸunu, adım sayılarının birbirine benzediÄŸini belirten Åžahiner, ‘Ancak aşı kullanımının yaygınlaÅŸması ile belki belirli varyantlar seçilime uÄŸrayabilir. Åžu an aşılar henüz yaygın olarak kullanılmadığı veya spesifik bir ilaç olmadığı için özel bir seçilim yok. Epidemiyolojik açıdan bölgesel farklılıklar olabilir ama hastalık ÅŸiddetiyle iliÅŸkilendirilmiÅŸ özel bir mutasyon yok. Sonuç olarak yeni ve endiÅŸe oluÅŸturacak bir durum yok. Salgınlar doÄŸar, büyür ve ölür. Ä°statistiksel hesaplamalarla hızı ve süresi öngörülebilir.’ deÄŸerlendirmesinde bulundu.’DoÄŸru maske kullanımı çok önemli’Salgınla mücadele sürecinde en önemli korunmanın doÄŸru maske kullanımı olduÄŸunu vurgulayan Åžahiner, ‘Maske çok önemli viral yükü azaltıyor, hastalığın ÅŸiddetli seyretmesini önlüyor, aşılama gibi.’ dedi.Herkesin maske kullanması, fiziksel mesafeye dikkat etmesi, kalabalık ortamlardan kaçınması ve hijyene özen göstermesi gerektiÄŸini anlatan Åžahiner, bireysel korunmanın aynı zamanda toplumsal korunma için de büyük önem taşıdığını kaydetti.

Bir önceki yazımız olan KOVİD-19 HASTALARI YAŞADIKLARINI ANLATIYOR - 'Kemiklerim anlatamayacağım derecede aşırı ağrıdı' başlıklı makalemizde Bingöl, Ordu ve Sağlık hakkında bilgiler verilmektedir.