Uyuz hastalığı 15 dakikada bulaşıyor; bu uyarılara dikkat

UYUZ hastalığının yılda yaklaşık 100 milyon kiÅŸiyi etkilediÄŸini belirten Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Filiz TopaloÄŸlu Demir, ‘Hastalık kiÅŸiden kiÅŸiye genellikle 15-20 dakikalık bir temasla bulaşır. Özellikle geceleri artan kaşıntı, uyuz hastalığının en önemli belirtisidir. Akarlara karşı ise eÅŸyalar 50 derecede en az 10 dakika yıkanmalı ve sıcak bir kurutucuda kurutulmalı ya da -10 derecede en az 5 saat dondurulmalı’ dedi.Medipol Mega Ãœniversite Hastanesi Dermatoloji Bölümünden Doç. Dr. Filiz TopaloÄŸlu Demir, yılda yaklaşık 100 milyon kiÅŸiyi etkileyen uyuz hastalığına iliÅŸkin önemli uyarılarda bulundu. Doç. Dr. TopaloÄŸlu Demir, Sarcoptes Scabiei akarının neden olduÄŸu, çok kaşıntılı ve bulaşıcı paraziter bir deri hastalığı olan uyuza dair, ‘Uyuz, yılda yaklaşık 100 milyon kiÅŸiyi etkileyen yaygın bir halk saÄŸlığı sorunudur. Kadın erkek ayrımı yapmadan her iki cinste, tüm yaÅŸ gruplarında, tüm sosyoekonomik düzeylerde ve tüm etnik gruplarda görülebilir. Özellikle bakım evleri, kışla, okul ve yurtlar gibi toplu yaÅŸanan yerlerde daha sık görülür. Hastalık kiÅŸiden kiÅŸiye yakın temasla (aynı yatakta yatma, ortak giysilerin kullanımı gibi), genellikle 15-20 dakikalık bir temas süresinde bulaşır. TokalaÅŸma gibi kısa süreli temaslar ile bulaÅŸmadığı düşünülmektedir’ diye konuÅŸtu.  ‘BULAÅžICIDIR VE EGZAMAYLA KARIÅžABÄ°LÄ°R’Doç. Dr. TopaloÄŸlu Demir, Sarcoptes Scabiei akarının nasıl bulaÅŸtığını şöyle açıkladı: ‘Ä°nsan gözü ile fark edilemeyen diÅŸi akar yaklaşık 0,4 mm boyutundadır. Deri yüzeyinde çiftleÅŸtikten sonra, erkek akar ölür ve diÅŸi, dört ila altı hafta boyunca yumurta bıraktığı derinin altına gömülür. Yumurta üretimi günde bir ila üç yumurta oranında gerçekleÅŸir ve yumurtalar bırakıldıktan iki ila üç gün sonra larvalar ortaya çıkar. Larvalar yaklaşık iki hafta içinde olgunlaşır ve yeni akarlar çiftleÅŸmek ve çoÄŸalmak için yuvayı deri yüzeyine kadar keser. Ä°lk istila ile akar dışkısına karşı ortaya çıkan duyarlılık reaksiyonu sonucu görülen uyuz bulguları, altı haftaya kadar geliÅŸmeyebilir ve bu süre zarfında, baÅŸta aynı evde yaÅŸayanlar olmak üzere uyuz hastası ile teması olan diÄŸer kiÅŸiler de enfekte olabilir. Egzama baÅŸta olmak üzere kıl kökü iltihapları, böcek ısırıkları, mantar enfeksiyonları gibi pek çok deri hastalığı ile karışabildiÄŸi için tanısı gecikebilir.’BU BELÄ°RTÄ°LERÄ° CÄ°DDÄ°YE ALINÖzellikle geceleri ve sıcaklıkla artan kaşıntının, uyuz hastalığının en önemli belirtisi olduÄŸuna deÄŸinen Doç. Dr. TopaloÄŸlu Demir, şöyle devam etti: ‘Bulgular ve ÅŸikayetler, el parmak araları, el bileÄŸinin iç kısmı, koltuk altları, bel, kalça, ayak ve ayak bileÄŸinde daha ÅŸiddetlidir. Kadınlarda özellikle meme ucu ve çevresi, erkeklerde genital bölgede kaşıntı olması uyuz için tipiktir. Sıklıkla parmak aralarında ve el bileÄŸinde görülen, 1-10 mm uzunluÄŸundaki tünel olarak adlandırılan beyaz, kırık çizgi ÅŸeklindeki oluÅŸumlar en belirgin bulgusudur. Bunun dışında deride kaşıntı izleri, kaşıntılı kabarıklıklar, içi ÅŸeffaf su ile dolu, milimetrik, inci tanesi ÅŸeklindeki kabarcıklar ve egzama benzeri kaşıntılı, kepekli kızarıklıklar bulunabilir.’EÅžYALAR BU ÅžEKÄ°LDE TEMÄ°ZLENMELÄ°Doç. Dr. TopaloÄŸlu Demir, uyuz hastalığının bebekler ve yaÅŸlılar dahil herkese bulaÅŸabildiÄŸine dikkat çekerek, ‘Uyuz hastalığı olan kiÅŸiler dışında, hastaların temas ettiÄŸi eÅŸyaların da bulaÅŸtırıcı olduÄŸu biliniyor. Sarcoptes Scabiei akarının dış ortamda uygun ÅŸartlarda 8 güne kadar canlı kalabildiÄŸi ve tedavi olan kiÅŸilerde bile yeniden hastalığa yol açabileceÄŸi gösterildi. EÅŸyalardan diÅŸi akarın ve yumurtaların yüzde 100 yok edilmesi için 50 derece ve üzerinde 10 dakika ve üzeri yıkama ve sıcak bir kurutucuda kurutma ya da -10 derecede en az 5 saat dondurulması gerekiyor. Bu iÅŸlemlere tabi tutulamayan eÅŸyalar ise 8 gün kadar plastik torbalara konularak kaldırılmalı’ dedi.KİŞİYE ÖZEL TEDAVÄ° UYGULANMALIUyuz hastalığının kendiliÄŸinden iyileÅŸmediÄŸini, muhakkak bir hekim tarafından tedavi edilmesi gerektiÄŸini ifade eden Doç. Dr. TopaloÄŸlu Demir, ‘Tedavi hekim tarafından hastanın yaşına, özel durumuna (gebelik, emzirme gibi) ve hastalık ÅŸiddetine göre kiÅŸiye özel olarak planlanır. Permetrin içeren krem ve losyonlar, kükürtlü karışımlar sıklıkla kullanılan topikal (vücuda sürülerek uygulanan) tedavilerdir. Tedaviye baÅŸlamadan önce tırnakların kısa kesilmesi, keselenerek banyo yapılması baÅŸarılı bir tedavi için çok önemlidir. Topikal tedavilere yanıt vermeyen, dirençli hastalarda paraziti öldürmeye yönelik ağızdan ilaçlar verilmektedir. Aynı yaÅŸam ortamını paylaÅŸan herkesin, o anda aktif ÅŸikayetleri olmasa bile eÅŸ zamanlı tedavi edilmesi gerekmektedir. Bir diÄŸer önemli nokta ise tedavi süresince, yaklaşık olarak 6 hafta, misafirliÄŸe gidilmemesi ve eve misafir davet edilmemesidir. DoÄŸru bir tedaviye raÄŸmen kaşıntı ve hastalık bulguları 2 ila 6 haftaya kadar devam edebilir. Tekrarlayan uygulamalar gerekebilir’ uyarısında bulundu.SOSYAL MEDYADAKÄ° KÃœRLERE DÄ°KKAT EDÄ°NDoç. Dr. TopaloÄŸlu Demir, sosyal medyada uyuza karşı etkili olduÄŸu iddia edilen çamaşır suyu, kül, sarımsak, karbonat, sirke gibi karışımların uygulanmaması gerektiÄŸini belirterek, ÅŸu deÄŸerlendirmede bulundu: ‘Uyuz tedavisinde sadece ÅŸikayetleri olan kiÅŸinin tedavisinin yeterli olmadığı unutulmamalıdır. Bireysel olarak uygulanan, yeterli bilimsel kanıta sahip olmayan bu tarz uygulamalar ile hastalar baÅŸlangıçta kısmen rahatlasa bile, doÄŸru ve yeterli bir tedavi almadıkları için zaman kaybetmekte ve hastalığın çevrelerinde bulunan, temas halindeki diÄŸer kiÅŸilere yayılmasına neden olmaktadır. Ayrıca bu tarz uygulamaların kontrolsüz ve bilinçsiz bir ÅŸekilde uygulanması, deriyi kurutarak, egzamalara ve dolayısıyla kaşıntılara neden olabilmektedir. Bu durum hastalarda tanıda gecikmelere, yanlış tanılara, deri yapısı bozulduÄŸu için de tedavide zorluklara yol açmaktadır. Kükürtlü sabunlar, tıbbi tedaviye ek olarak, tedavi öncesi ve sonrası banyo ve keseleme iÅŸlemleri sırasında kullanılabilir.’

Bir önceki yazımız olan Tokat'ta 10 kişide koronavirüsün mutasyona uğramış hali görüldü başlıklı makalemizde Mutant, Sağlık ve Tokat hakkında bilgiler verilmektedir.